“Bakı Universal Tədris Mərkəzi” MMC olaraq saytımızda mərkəzimiz tərəfindən göstərilən xidmətlərlə yanaşı gənclərimiz və iş axtaran digər statusa sahib şəxslər üçün “CV yazarkən yol verilən səhvlər”, “Ofis meneceri kimdir?”, “MBA nə qazandırı?” və s. bu kimi məlumatlandırıcı məqalələrə yer yeririk. Bu məqaləmizdə Biznes analitikası barədə danışacayqı.
Biznes analitikası geniş, analitik düşüncə, ünsiyyət bacarıqları və verilənlərlə işləmək bacarığı tələb edən peşədir. Həmçinin dövrümüzdə ən çox axtarılan və perspektivli peşədir. Məqalədə sizə biznes analitikinin işinin nə olduğunu, hansı bacarıqlara ehtiyacı olduğunu və bu peşəyə sahib olmaq üçün nə lazım olduğunu söyləyəcəyik.
Biznes analitikanın məqsədləri
Şirkətin fəaliyyət sahəsində, meyyar göstəricisindən və istiqamətindən asılı olaraq, biznes analitikinin vəzifələri çox fərqli ola bilər. Bununla belə, hər hansı bir layihə üçün tətbiq olunan ümumi iş addımları var:
- Biznesin cari vəziyyətinin təhlili. Mütəxəssis şirkətin məqsədlərin, strategiyasın, bazarın, rəqiblərin, müştərilərin, məhsul və xidmətlərin öyrənir. O, bunun üçün müxtəlif analiz metodlarından istifadə etməklə biznesin güclü və zəif tərəflərini, habelə onun inkişafı üçün imkan və təhdidləri müəyyən edir: SWOT analizi, PEST analizi, Porterin beş qüvvə təhlili və s.
- Biznes problemlərinin və ehtiyaclarının müəyyən edilməsi. Analitik maraqlı tərəflərlə ünsiyyət qurur (bu menecerlər, işçilər, müştərilər və ya şirkətin tərəfdaşları ola bilər). Onların gözləntilərini, problemlərini, şirkətin işini yaxşılaşdırmaq üçün istək və təkliflərini öyrənir, müxtəlif mənbələrdən məlumat toplayır (hesabatlar, sorğular, müsahibələr, müşahidələr).
- Həll üçün tələblərin formalaşması. Mütəxəssis alınan məlumatları təhlil edir, problemin həlli üçün laım olan işləri formalaşdırır və ya biznes üzrə ehtiyacı qarşılamanın digər yolların təklif edir. Tələblər funksional (məhsul və ya xidmətin xüsusiyyətlərini təsvir edən) və ya qeyri-funksional (məhsul və ya xidmətin keyfiyyətini təsvir edən) ola bilər.
- Tələblərin təsdiqi və prioritetləşdirilməsi. Biznes analitiki hədəflər üzrə və biznesin məqsəd eyni zamanda ehtiyaclarına uyğunluğu, eləcə də məqsədə uyğunluğunu və reallaşdırma mümkünlüyünü yoxlayır. Tələbləri vacibliyinə və aktuallığına əsasən prioritetləşdirir. Bunun üçün o, müxtəlif üsullardan istifadə edə bilər: MoSCoW, Kano, RICE və s.
- Sənədləşdirmə və tələblərin səsləndirilməsi. Biznes analitiki tələbləri diaqramlar, ssenarilər və ya prototiplər göstərilməklə sənədləşdirir. O, icraçı komanda (inkişafçılar, dizaynerlər, sınaqçılar və s.) ilə əlaqə saxlayır, onlara tələblərin mahiyyətini və təfərrüatlarını izah edir, həmçinin onların icrasının gedişinə nəzarət edir və lazımi düzəlişlər edir.
- Həllin effektivliyinin qiymətləndirilməsi. Biznes analitik həll üçün təqdim edlmiş yeniliklər üzrə nəticələri təhlil edir və keçmiş alətlər hesabına əldə olunmuş nəticələrlə müqaisə edərək biznesin məqsəd və ehtiyaclarına uyğunluğun ölçür. O, ROI (investisiya gəliri), NPS (xalis təşviqatçı balı), CSAT (müştəri məmnuniyyəti) və ya CAC (müştəri əldə etmə dəyəri) kimi performans göstəricilərini təhlil edir. Bundan əlavə, o, maraqlı tərəflərdən rəy toplayır və həlli təkmilləşdirməyin yollarını ümuniləşdirərək vahid təklif hazırlayaraq təqdim edir.
Tələb olunan Bacarıqlar
Biznes analitiki çox yönlü ixtisadır və geniş bacarıq və biliyə malik olmaq tələb edir. Bu peşədə işləmək üçün sizə lazım olacaq bəzi bacarıqlar bunlardır:
- Analitik bacarıqlar. Məlumatlarla işləmək, nümunələri tapmaq, proqnoz vermək bacarığı. Statistikanın, ekonometriyanın, modelləşdirmənin və verilənlərin vizuallaşdırılmasının əsaslarını bilmək. Big Data ilə işləmək üçün proqram alətlərindən istifadə etməyi bacarmalısınız: Excel, SQL, Python, R və ya Tableau.
- Ünsiyyət bacarıqları. Müxtəlif insanlarla ünsiyyət qurmağı və ümumi dil tapmağı bacarmalı olacaqsınız: rəhbərlik və müştərilər, tərtibatçılar və dizaynerlər. Dinləmək, düzgün suallar vermək, mövqeyinizi mübahisə etmək, inandırmaq və ruhlandırmaq bacarığı sizə kömək edəcəkdir. Siz başa düşülən sənədlər, diaqramlar və ya prototiplər şəklində tələbləri necə formatlaşdırmağı öyrənməlisiniz.
- Təşkilatçılıq bacarıqları. Biznes analitiki üçün öz işini və komandanın işini planlaşdırmağı, prioritetləri və son tarixləri müəyyən etməyi, tapşırıqların icrasına nəzarət etməyi və hər hansı problem və ya sual yaranarsa planları tənzimləyə bilməsi son dərəcə vacibdir. Siz Waterfall, Agile, Scrum kimi layihə idarəetmə metodologiyalarını bilməlisiniz. İşin təşkili üçün alətlərdən də istifadə etməyi bacarmalı olacaqsınız: Jira, Trello, Asana vacib və zəruri bacarıqdır.
- Biznes bilikləri. Siz şirkətin biznesinin xüsusiyyətlərini, məqsədlərini, strategiyasını, bazarını, rəqiblərini, müştərilərini, məhsul və xidmətlərini başa düşməli, iqtisadiyyat, maliyyə, marketinq və idarəetmənin əsaslarını bilməli olacaqsınız. Siz öz sahənizdə daim yeni tendensiyaları və texnologiyaları öyrənməlisiniz.
- Texniki bilik. Siz informasiya sistemlərinin, arxitekturanın, inteqrasiyaların və proqram kodunun prinsiplərini başa düşməli, proqramlaşdırma, sınaq və dizaynın əsaslarını bilməlisiniz. Bölgənizdəki əsas xidmətlərlə tanış olmalısınız.
Perspektivlər
Biznes analitika, karyera yüksəlişi və inkişafı üçün çoxlu imkanlar açan, axtarılan və perspektivli bir peşədir. Mütəxəssislərə təkcə İT sahəsində deyil, həm də metallurgiya, maliyyə, tibb, tikinti və digər sahələrlə məşğul olan şirkətlərə ehtiyac var.
Biznes analitiki olaraq, siz həm şaquli (departament və ya layihə meneceri, inkişaf və ya strategiya direktoru olmaq) və ya üfüqi (məlumat analitikası, sistem təhlili, biznes təhlili kimi xüsusi bir niş və ya sahədə ixtisaslaşın) inkişaf edə biləcəksiniz. – proseslər və ya konsaltinq). Siz həmçinin məhsulun idarə edilməsi, sınaq və ya dizayn kimi əlaqəli sahələrdə öz səlahiyyətlərinizi genişləndirə bilərsiniz. Bütün bunlar sizin peşəkar və maliyyə artımınızı təmin edəcək.
Biznes analitikası daim inkişaf edən və biznes və texnologiyadakı dəyişikliklərə uyğunlaşan peşəkar sahədir, ona görə də mütəxəssis yeni çağırışlara və meyllərə hazır olmalıdır:
- Rəqəmsal transformasiya. Getdikcə daha çox şirkət səmərəliliyi və rəqabət qabiliyyətini artıran rəqəmsal həllərə keçir. Siz müəssisələrə rəqəmsal transformasiya məqsədlərini və strategiyasını müəyyənləşdirməyə, mövcud vəziyyəti və ehtiyacları təhlil etməyə, rəqəmsal həllər hazırlamağa və həyata keçirməyə kömək edə biləcəksiniz.
- Süni intellekt və maşın öyrənməsi. Bu texnologiyalar böyük həcmdə məlumatları təhlil etməyə, nümunələri müəyyən etməyə və gələcək davranışı proqnozlaşdırmağa imkan verir. Siz müxtəlif problemləri həll etmək üçün bu texnologiyalardan istifadə edə bilərsiniz: biznes prosesini optimallaşdırın, müştəriləri seqmentləşdirin və anomaliyaları aşkar edin.
- Böyük həcmdə məlumatların yüksək sürətlə və aşağı qiymətlə saxlanmasına və emal edilməsinə imkan verən bulud texnologiyaları. Siz bu texnologiyalardan yeni anlayışlar və biznes imkanları əldə etmək, həmçinin real vaxt hesabatları yaratmaq üçün istifadə edə bilərsiniz.
- Çevik metodologiyalar (Scrum, Kanban, Lean). Bunlar müştəri ilə daimi qarşılıqlı əlaqəyə və şirkətin keçdiyi dəyişikliklərə sürətli uyğunlaşmaya yönəlmiş layihənin idarə edilməsinə çevik yanaşmalardır.
Ümid edirik ki, məqalə faydalı oldu şərd yazıb qiymətləndirmə edərək dəstək olmağınızı xahiş edirik. Şəxsi inkişaf kursları ilə bağlı bizə müraciət edə bilərsiz.
